Σχέδια Βελτίωσης - Μέτρο 4.1

Στήριξη για επενδύσεις σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Πρόσκληση Σχεδίων Βελτίωσης 2017

H δημοσίευση της πρόσκλησης των Σχεδίων Βελτίωσης αφορά στις Δράσεις:

4.1.1 «Υλοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα της εκμετάλλευσης» και,

4.1.3 «Υλοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας καθώς και στην προστασία του περιβάλλοντος».

Η Δράση 4.1.1 έχει τα περισσότερα διαθέσιμα χρήματα και αφορά τα Σχέδια Βελτίωσης όπως τα ξέραμε μέχρι σήμερα (επενδύσεις σε γεωργικά μηχανήματα, θερμοκήπια, στάβλους, φυτείες κτλ).

Η Δράση 4.1.3 έχει λιγότερα χρήματα και αφορά επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και εξοπλισμό διαχείρισης αποβλήτων.

Μεγάλο ενδιαφέρον έχει η εγκατάσταση Φωτοβολταϊκών για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος ανάλογα με τις ανάγκες αυτοκατανάλωσης. Η επένδυση αυτή μπορεί να μειώσει σημαντικά το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας της εκμετάλλευσης.

Φυσικά, το ρεύμα που θα παράγεται δεν θα αγοράζεται σε υψηλή τιμή από την ΔΕΗ, αλλά θα συμψηφίζεται με την κατανάλωση.

Ένα ακόμη σημαντικό νέο στοιχείο που αφορά τους αγρότες είναι ο Εικονικός Ενεργειακός Συμψηφισμός. Για πρώτη φορά, με Υπουργική Απόφαση του ΥΠΕΚΑ, δίνεται η δυνατότητα ο Φ/Β σταθμός παραγωγής και η εγκατάσταση κατανάλωσης να βρίσκονται σε διαφορετικές παροχές (για παράδειγμα ο Φ/Β σταθμός να βρίσκεται σε ένα άγονο ορεινό αγροτεμάχιο και η κατανάλωση να γίνεται από μια γεώτρηση που βρίσκεται σε διαφορετικό, πεδινό αγροτεμάχιο).

Ο συνολικός προϋπολογισμός και για τις δύο Δράσεις είναι 316 εκατ. ευρώ για όλη την Ελλάδα, από τα οποία τα 295 αφορούν την Δράση 4.1.1.

Η Δράση 4.1.2 η οποία αφορά την εξοικονόμηση ύδατος θα προκηρυχθεί αργότερα καθώς αναμένεται η Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών. Πιθανόν να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2017, οπότε και θα καταστεί δυνατή η προκήρυξη δράσεων που σχετίζονται με την διαχείριση των υδάτων.

Τα βασικά χαρακτηριστικά των δράσεων είναι τα εξής:

• Δικαιούχοι μπορεί να είναι οι ενεργοί γεωργοί, φυσικά πρόσωπα, ενήλικες έως 60 ετών και νομικά πρόσωπα οι οποίοι έχουν υποβάλει ΟΣΔΕ κατά το 2017. Επιπλέον για τη δράση 4.1.1 οι υποψήφιοι πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών ως επαγγελματίες γεωργοί κι όχι ως νεοεισερχόμενοι. Δικαιούχοι επίσης είναι όσοι εντάσσονται στο υπομέτρο 6.1 των νέων γεωργών.
• Τα υποψήφια συλλογικά σχήματα πρέπει να εγγεγραμμένα και ενήμερα στο Μητρώο, να έχουν 3 τελευταίες χρήσεις με κερδοφόρο μέσο όρο αποτελεσμάτων προ φόρων και αποσβέσεων και κύκλο εργασιών μεγαλύτερο των 30.000 €. Ακόμη και σε περίπτωση μη ύπαρξης τριών χρήσεων, θεωρούνται νεοσύστατα και καθίστανται επιλέξιμα.
• Στο 4.1.1 επιλέξιμες επενδύσεις είναι η ανέγερση, επέκταση, εκσυγχρονισμός γεωργικών κτιρίων και κατασκευών, η αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση καινούργιου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού, η αγορά καινούργιου μελισσοκομικού και ανθοκομικού αυτοκινήτου, η αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση πολυετών μη ποωδών φυτειών των οποίων η εγκατάσταση δεν γίνεται με σπορά στον αγρό, η περίφραξη και διαμόρφωση αγροτεμαχίων, η αγορά εξοπλισμού Η/Υ και λογισμικού διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης και οι γενικές άυλες δαπάνες.
• Στο 4.1.3 επιλέξιμες επενδύσεις είναι η κατασκευή εγκαταστάσεων διαχείρισης των αποβλήτων, υποπροϊόντων και υπολειμμάτων της εκμετάλλευσης, η αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση καινούργιου εξοπλισμού για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που προσαρμόζονται στις ενεργειακές ανάγκες αυτοκατανάλωσης της εκμετάλλευσης, περιλαμβανομένων και εκείνων οι οποίες πρόκειται να δημιουργηθούν από τις υπόλοιπες προβλεπόμενες επενδύσεις της εκμετάλλευσης καθώς και γενικές άυλες δαπάνες.
• Για τη δράση 4.1.1 ο επιλέξιμος προϋπολογισμός για τις εκμεταλλεύσεις φυσικών και νομικών προσώπων είναι έως 300.000 ευρώ. Ο εν λόγω προϋπολογισμός μπορεί να ανέλθει έως και τις 500.000 ευρώ, με την προϋπόθεση ότι η τυπική απόδοση της εκμετάλλευσης, σύμφωνα με την τελευταία Ενιαία Δήλωση Εκμετάλλευσης, ανέρχεται τουλάχιστον στο 25 % του αιτούμενου προϋπολογισμού.

• Στην ίδια δράση (4.1.1), για τις συλλογικές επενδύσεις ο επιλέξιμος προϋπολογισμός μπορεί να ανέρθει έως τις 500.000 ευρώ. Ο εν λόγω προϋπολογισμός μπορεί να φτάσει και στο 1.000.000 ευρώ, με την προϋπόθεση ότι ο κύκλος εργασιών της τελευταίας κλεισμένης χρήσης της ομάδας να ανέρχεται τουλάχιστον στο 25 % του αιτούμενου προϋπολογισμού.
• Στο πλαίσιο της Δράσης 4.1.3 ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός ανέρχεται ανά αίτηση στήριξης:

α) για τις εκμεταλλεύσεις φυσικών και νομικών προσώπων στα 150.000 ευρώ, με εξαίρεση τις επενδύσεις διαχείρισης των αποβλήτων, υποπροϊόντων και υπολειμμάτων της εκμετάλλευσης για τις οποίες ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός ανέρχεται ανά αίτηση στήριξης έως και τις 200.000 ευρώ υπό προϋποθέσεις.

β) για συλλογικές επενδύσεις στα 500.000 ευρώ.

• Τα ποσοστά ενίσχυσης, ανάλογα με την ιδιότητα του υποψηφίου και τον τόπο της έδρας της κατοικίας, για την Περιφέρεια Πελοποννήσου, ανέρχονται από 50% έως 60%.

Τι είναι τα Σχέδια Βελτίωσης?

Τα Σχέδια Βελτίωσης, όπως τα λέμε εδώ και αρκετά χρόνια, είναι το Πρόγραμμα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης για την ενίσχυση επενδύσεων στην γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή.

Τα Σχέδια Βελτίωσης είναι το μοναδικό πρόγραμμα - μαζί με τον νέο Αναπτυξιακό Νόμο, ο οποίος απευθύνεται σε μεγάλες επιχειρήσεις - που δίνει χρήματα σε επαγγελματίες αγρότες & κτηνοτρόφους καθώς και σε εταιρείες για να εκσυγχρονίσουν ή και να μεγαλώσουν την επιχείρησή τους. Ενισχύονται επενδύσεις σε κτιριακές εγκαταστάσεις, μηχανολογικό εξοπλισμό, άρδευση, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κ.α.

Το Πρόγραμμα δίνει ενισχύσεις ως ποσοστό του κόστους των επενδύσεων για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των αγροτικών επιχειρήσεων, την προσθήκη νέων κλάδων παραγωγής κτλ, πάντα στα πλαίσια των κατευθύνσεων που δίνει η Ευρώπη για την ελληνική αγροτική παραγωγή. 

Οι αλλαγές σε σχέση με το προηγούμενο κοινοτικό πλαίσιο στήριξης.

Υπάρχουν αρκετές αλλαγές σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Το Υπομέτρο «Στήριξη για επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις» περιλαμβάνει τρεις δράσεις. Η πρώτη (4.1.1) αφορά την ανταγωνιστικότητα της εκμετάλλευσης και εντάσσονται επενδύσεις που αφορούν μηχανολογικό εξοπλισμό, κτιριακές & σταβλικές εγκαταστάσεις κτλ. Οι άλλες δύο δράσεις αφορούν την εξοικονόμηση νερού (4.1.2) καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος και τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (4.1.3).

Για πρώτη φορά υπάρχει ένα κατώτατο όριο «τυπικής απόδοσης» της εκμετάλλευσης στις 8.000 €.

Ο υποψήφιος θα πρέπει να πληροί τις προϋποθέσεις του «επαγγελματία αγρότη», όπως αυτός ορίζεται κάθε φορά στην εθνική νομοθεσία.

Οι υποψήφιοι πρέπει να πραγματοποιήσουν την επένδυση μετά το αίτημα στήριξης.

Ο σχεδιασμός για την ένταξη στο Πρόγραμμα χρειάζεται προετοιμασία, καθώς λαμβάνονται υπ΄όψιν οι καλλιέργειες που έχουν δηλωθεί στο ΟΔΣΕ του 2017. 

Η διαχείριση των Σχεδίων περνά στις Περιφέρειες. Η επιλογή αυτή έχει θετικές και αρνητικές όψεις. Ο χρόνος θα δείξει αν οι Περιφέρειες τα καταφέρουν καλύτερα από ότι το Υπουργείο. Νομίζω όμως ότι δύσκολα θα γίνει χειρότερο από ότι στην προηγούμενη επταετία.

Λύση στο πρόβλημα της ίδιας συμμετοχής?

Με δεδομένη την στάση των τραπεζών στην (μη) χρηματοδότηση νέων επενδύσεων, η ύπαρξη ενός ειδικού χρηματοδοτικού εργαλείου θα είναι καθοριστική για την επιτυχία του Προγράμματος.

Περιμένουμε να δούμε την υλοποίηση των εξαγγελιών για την δημιουργία ενός καταπιστευτικού λογαριασμού όπου θα καταβάλλονται οι προκαταβολές των δικαιούχων αγροτών χωρίς να χρειάζεται εγγυητική τράπεζας.

Τι ακριβώς παίρνει ένας επαγγελματίας αγρότης από ένα Σχέδιο Βελτίωσης?

Για αρχή πολλά βάσανα - και πολλά έξοδα. Αν όλα πάνε καλά, στο τέλος θα πάρει περίπου το 40 έως 60% από τα χρήματα που επένδυσε στο επιχειρηματικό του σχέδιο. Αναφέρομαι στην καθαρή αξία των επενδύσεών του, γιατί ο ΦΠΑ δεν επιδοτείται.

Ας δούμε ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι ένας αγρότης λαμβάνει έγκριση για ένα επενδυτικό σχέδιο συνολικού ύψους 100 χιλιάδων ευρώ (μαζί με τον ΦΠΑ). Η καθαρή αξία των επενδύσεων χωρίς τον ΦΠΑ είναι περίπου 81 χιλιάδες ευρώ.

Εάν το ποσοστό επιδότησης είναι 40% τότε θα λάβει ως ενίσχυση το ποσό των 32,5 χιλιάδων ευρώ περίπου, δηλαδή το 33% του συνολικού ποσού που θα έχει δαπανήσει.

Εάν το ποσοστό επιδότησης είναι 60% τότε θα λάβει ως ενίσχυση το ποσό των 48,4 χιλιάδων ευρώ περίπου, δηλαδή το 48% του συνολικού ποσού που θα έχει δαπανήσει. Ακόμη κι αν το ποσοστό φτάσει στο 90%, θα λάβει ως ενίσχυση το ποσό των 72,6 χιλιάδων περίπου, δηλαδή το 73% του συνολικού ποσού που  θα έχει δαπανήσει. Και πάλι θα χρειαστεί να πληρώσει το υπόλοιπο 27% του συνόλου.

Το σημείο αυτό είναι το πιο σημαντικό - κατά τη γνώμη μου - για την επιτυχή υλοποίηση ενός Σχεδίου Βελτίωσης. Ο υποψήφιος θα πρέπει να έχει τα χρήματα που του αναλογούν να πληρώσει. Διαφορετικά δεν θα καταφέρει να υλοποιήσει την επένδυση και θα εγκαταλείψει. Αυτός είναι ο πιο σοβαρός λόγος για τον οποίο οι αγρότες δεν υλοποιούν ήδη εγκεκριμένες επενδύσεις. 

Εφόσον λοιπόν κάποιος είναι αποφασισμένος να κάνει μια μεγάλη επένδυση στην αγροτική παραγωγή, και διαθέτει το ποσό που του αναλογεί να πληρώσει στο σύνολο της δαπάνης, τα Σχέδια Βελτίωσης είναι μονόδρομος για να λάβει μια πολύ σοβαρή ενίσχυση, έστω και μετά από αρκετό καιρό και πολλά εμπόδια.